Trong trường hợp đó, anh ta buộc phải sắp đặt nguyên nhân của các sự kiện cũng như động cơ của những hành động đó. Nếu sau khi đọc xong một cuốn sách, bạn cảm thấy có một sự thôi thúc phải đi ra ngoài và làm một việc gì đó, hãy tự hỏi liệu cuốn sách đó chứa đựng thông điệp gì khiến bạn có những cảm xúc như vậy. Làm chủ nhiều phần khác nhau: Nghệ thuật phác thảo dàn ý một cuốn sách
Nhiều người cho rằng, một cuốn sách hay phải vượt quá khả năng phê bình của những độc giả bình thường. Vì thế cần phải đọc đúng lịch sử. Bạn nên tâm niệm rằng đây là điều mà bạn phải làm cho kỳ được nếu muốn hiểu tác giả.
Có một quy tắc đọc nữa mà chúng tôi muốn trình bày ở chương này. Chúng ta đều biết rằng hành động thông minh phải bắt nguồn từ tri thức. Nắm bắt những nhận định chủ chốt của tác giả trên cơ sở xem xét những câu hỏi quan trọng.
Chúng có thể được áp dụng trong quá trình đọc chừng nào còn có một quá trình đối thoại giữa người đọc và người viết. Điều quan trọng cần nhớ là dục tốc bất đạt. Nhưng không ai làm được điều đó cả, chúng ta phải nhờ sự giúp đỡ của các phóng viên.
Trong một số cuốn sách, những nhận định chủ đạo được trình bày thành câu có vị trí đặc biệt và kiểu chữ nổi bật. Một tác giả thường bắt đầu viết sách với một hay một chuỗi các câu hỏi và cuốn sách sẽ trả lời những câu hỏi đó. Ví dụ, bạn sẽ không thể tìm thấy trong bất cứ sách tham khảo nào câu trả lời cho ba câu hỏi mà Chúa đã hỏi thiên thần trong câu chuyện What Men Live By (Con người sống bằng gì) của Tolstoy.
Cuốn Principia (Những nguyên lý cơ bản) của Newton là một ví dụ tiêu biểu. Các triết gia vừa muốn các đồng nghiệp đọc sách của mình, vừa muốn các độc giả thông minh khác cũng đọc chúng. Hãy chọn một số câu phức tạp trong cuốn sách này và cố diễn đạt những điều tác giả khẳng định trong từng câu bằng ngôn từ của chính bạn.
Điều chúng tôi muốn lưu tâm là đa số mọi người, ngay cả những người đọc khá tốt, cũng không nhận thức được giá trị của việc đọc kiểm soát. Ông dùng từ pointer-reading để chỉ việc đọc các con số hay ký hiệu trên các dụng cụ khoa học, tức là sử dụng từ reading theo nghĩa hoàn toàn thông dụng chứ không phải theo nghĩa chuyên môn. Các thuật ngữ quan trọng trong một cuốn sách khoa học thường được diễn đạt bằng các từ ngữ không phổ thông hoặc mang tính kỹ thuật.
Theo cách hiểu cũ, thơ được sáng tác từ nơi sâu thẳm tâm hồn nhà thơ; khởi nguồn của những vần thơ là một nơi bí ẩn trong thế giới sáng tạo của lý trí hoặc tâm hồn. Những chuyên gia dùng sách để thư giãn không cần phải đợi đêm xuống mới ngủ được. Còn trong cuốn Nguồn gốc các loài, Darwin tường trình lại những điều mà ông đã quan sát qua nhiều năm nghiên cứu.
Câu và đoạn văn là các đơn vị ngữ pháp, đồng thời là đơn vị ngôn ngữ. - Theo quy tắc 2, bạn phải nói rằng: Toàn bộ cuốn sách nói về… Không phải mọi nhận định đều có thể kiểm tra được theo cách này.
Bạn có thể nhận diện chúng nhờ sự hiểu biết của bản thân về lĩnh vực mà cuốn sách đề cập, hoặc bằng cách xác định từ chuyên môn dựa vào sự khác biệt của nó với các từ thông dụng khác. Nhiều người cho rằng đọc và nghe hoàn toàn bị động so với viết và nói. Ông ta có thể chia tác phẩm của mình thành nhiều chương tương ứng với các năm, các thập kỷ hay thế hệ không? Hay ông ta chia cuốn sách theo đề mục do ông ta tự chọn? Trong một chương cụ thể, ông ta có bàn đến tình hình kinh tế của thời kỳ đó không? Có nhắc đến các cuộc chiến tranh, các hoạt động tôn giáo… không? Với ông ấy, điều gì trong số đó quan trọng hơn cả? Nếu chúng ta có thể nói phần nào của câu chuyện mà tác giả kể có vẻ như chính yếu nhất đối với ông ta thì chúng ta sẽ hiểu tác giả hơn.